کلان شهر (Megalopolis)          

اولین کلان شهر در آمریکا شکل گرفت. کلان شهر جدیدترین شکل سکونت شهری است که در قرن بیستم پدید می ­آید و تمایز میان شهر و ده از بین میرود، بطوریکه ناچار هستیم نام جدیدی برای آن انتخاب کنیم و مفاهیم قدیمی را کنار بگذاریم. واژۀ کلان شهر را اولین بار گاتمن برای رجوع به تحولی جدید در شمال شرقی آمریکا به کار برد. هر شهری در این ناحیه به طور گسترده ­ای در فضاهای اطراف خود پراکنده شده است و فراتر از هستۀ اولیۀ خود حرکت می­ کند به طوری که حومۀ شهرها با هم تلاقی پیدا می ­کنند و نمی­توان مشخص کرد که یک حومه یا یک شهر اقماری، جزء کدام مادرشهر است.

کلان شهر حاصل اتصال فضایی (البته نه لزوماً سیاسی) دو یا چند شهر در طول کریدورهای حمل و نقلی عمده میباشد. به موازات رشد شهرنشینی و تعدد و تکثیر شهرها در جهان، هر منطقه یا کشور، شهرهایی را ایجاد کرده است که میتوان آن را بر اساس اندازه، جمعیت و اقتصاد و سایر کارکردها رتبه بندی نمود. این شهرها بوسیلۀ سیستم حمل و نقل (ترابری) پیچیدۀ رو به رشد و شبکۀ ارتباطات به هم متصل شده ­اند. در واقع این شبکه­ های به هم متصل شده است که انگیزۀ اصلی تشکیل کلان شهر را ایجاد می ­نماید. توکیو بزرگترین کلانشهر دنیاست.

 تکنو - شهر

با نزدیک شدن به قرن بیست و یکم، جهان با تجربۀ تکنولوژی در سطح بالا مواجه است. این تجربه همانقدر عمیق است که انقلاب صنعتی در قرن نوزده وضعیت شهرنشینی را دگرگون ساخت. تکنوشهرها، شهرهایی هستند تمیز، با جمعیتی مرفه، متشکل از برگزیدگان متخصص.   در این شهرها اثری از زاغه ­های مخروبه که پشت بلوارهای بزرگ یا مناطق مرفه، مخفی شده باشند دیده نمی ­شود. منظور از تکنوشهر یک منطقۀ پیرامونی وسیع است که یک واحد اجتماعی - اقتصادی است. دارای بزرگراه ­ها، مراکز خرید، پارک­ های صنعتی، مجموعه ­های اداری، بیمارستان، مدرسه و انواع مسکن است. ساکنین آن از نظر شغلی و خدمات به مادرشهر مرکزی وابسته نیستند و صنایع آن کارمندان و خدمات تخصصی خود را دارند. تکنولوژیک و علمی را تشکیل می ­دهد.

 

بافت تکنوشهر از طریق بزرگراه­ های عظیم و راه­ های کمربندی مشخص می­ شود که همۀ نقاط پیرامونی را بدون عبور از مرکز شهر به یکدیگر مربوط می ­سازد.

سیلیکون ولیSilicon Vally در کالیفرنیا، سوفیا آنتی پولیس Sophia-Antipolis در فرانسه و شهرهای پیشرفتۀ تکنولوژیک در ژاپن نمونه­ هایی از تکنوشهرهای دنیای معاصر هستند.

با سپاس محرم سعیدی